Variaties, diverse gedichten, door Hans Kilian

recensent: Peter Motte

onder auspiciën van De voormalige Tijdlijn en Vertaalbureau Motte

"Variaties. Diverse gedichten" door Hans Kilian brengt ons met 117 poëmen een overzicht in zowat alle typen poëzie die Kilian schrijft: ernstige en lichte stukken, streng gereglementeerde en vrije versvormen, en alles daartussenin.
De dichter heeft de bundel ingedeeld volgens de aard van de gedichten.
Hij opent met 6 "trioletten". Een triolet heeft een driedelige structuur, maar het is geen strak symmetrische structuur. Ze tellen 5 verschillende verzen op acht regels, maar de herhaalde verzen worden herhaald met een variatie. Eén vers wordt drie keer gevarieerd herhaald, een ander vers wordt twee keer gevarieerd herhaald, en nog drie andere verzen komen elk maar één keer voor. De verzenstructuur van het gedicht is dan ABCADEAB, waarbij elke letter voor een vers staat. Maar onthou dus, dat de A's en de B's geen letterlijke herhalingen zijn.
Kilian stelde zes trioletten op. Ondanks de vrijheid door de variatie in de herhaalde verzen, is het niet eenvoudig. De herhaling verandert immers de betekenis, en Hans laat dus de betekenis van het eerste vers, het uitgangspunt, evolueren. Soms leidt dat wat tot rijm- of ritmedwang, maar het is al bij al een hele toer.
Het deel "Wol en stof" bevat 12 "gebonden gedichten". Dat zijn gedichten die aan strakke regels moeten voldoen. Er zitten enkele Petrarcaanse sonnetten tussen, maar ook een rondeel en een ketendicht. Eens te meer bewijst Kilian hiermee dat zijn technische beheersing van het dichten tamelijk hoog is.
Daarna volgen 7 "Kwatrijnen". Daarmee zijn we beland bij de grootste groep verzen in deze bundel, nl. kortere gedichten. Het deel "Kwatrijnen" wordt gevolgd door "Lettergrepen", die in totaal 27 haiku's en senryu's bevat.
In "Dons en veren" nam hij ook weer langer werk op, maar hij klasseert het allemaal als "light verse". Overigens bevalt dat aspect van Kilians werk me nog het best. Ernstige gedichten worden gemakkelijk pedant als ze kort zijn, terwijl light verse door de humor zichzelf vaak relativeert. Zijn "light verse" is echter niet altijd zomaar te vergeten, getuige "Pegasus". Eigenlijk verzamelt hij onder "Dons en veren" vooral zelfrelativerende gedichten, waardoor ze soms ook weemoedig worden.
"Lucht en leegte" bevat 9 "ongerijmde gedichten". Dat bevat tegelijk enkele van zijn beste gedichten, en een van zijn grootste mislukkingen, nl. het "Zoeloelied". Maar dat is vooral een mislukking omdat het een andere titel zou moeten krijgen. In dit deel blijkt ook dat Kilian soms grof uit de hoek kan komen, maar die grofheid ontstaat door een brutaal en nietsontziend realisme, wat in zijn proza meer voorkomt dan in zijn poëzie.
"Bont en blauw" is een amalgaam van 36 "kortdichten", al zijn sommige langer dan zijn kwatrijnen.
Als passende uitsmijter nam hij 9 "Epitafen" (grafschriften) op, met als uiterst passende laatste epitaaf een grafschrift op hemzelf.
Hier en daar is er een zwak gedicht in de bundel, maar in het algemeen is de verzameling goed geslaagd.
Wie een exemplaar wil, moet zich haasten, want er zijn er maar 125 gedrukt.

"Variaties. Diverse gedichten", door Hans Kilian, 2008, Houwerzijl-Gorinchem, Uitgeverij Vliedorp, bestellen via StiLiWo, Rond de Watertoren 115, NL-4201 ZR Gorinchem, Nederland, gedrukt op 125 exemplaren, paperback, 21 x 13,5 x 0,9 cm, 82 p's, ISBN 978-90-808766-6-8.
Prijs: 12 euro.

De Tijdlijn * Welkomstpagina